Standardy Ochrony Małoletnich

Preambuła:

Niniejszy dokument powstał w celu zapewnienia bezpieczeństwa małoletnich, zachowując ich pełne poszanowanie praw i godności. Określa standardy ochrony, stanowiące zbiór zasad i procedur postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa małoletnich uczestników podczas realizacji naszych projektów czy programów.

W celu stworzenia bezpiecznego i odpowiedzialnego środowiska dla małoletnich zostają wdrożone narzędzia do realizacji tego działania.

Podstawy prawne:

Ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (t. j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1304 ze zm.);
Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2023 poz. 1606)
Konwencja o prawach dziecka (Dz.U.1991 nr 120, poz. 526)
Ustawa z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1781);

I Definicje

Ilekroć w niniejszych Standardach Ochrony Małoletnich mowa jest o:

standardach – należy przez to rozumieć Standardy Ochrony Małoletnich wprowadzone przez podmiot świadczący usługi turystyczne,
usługobiorcy – należy przez to rozumieć właściciela/pełnomocnika podmiotu świadczącego usługi turystyczne;
pracowniku –należy przez to rozumieć osobę zatrudnioną na podstawie umowy o pracę, umowy o dzieło, umowy zlecenia lub umowy wolontariackiej,
dziecku, uczniu, małoletnim – należy przez to rozumieć osobę, która nie ukończyła 18 lat i nie zawarła związku małżeńskiego, zgodnie z kodeksem cywilnym;
krzywdzenie dziecka – należy rozumieć popełnienie czynu zabronionego na szkodę dziecka przez jakąkolwiek osobę, w tym pracownika lub zagrożenie dobra dziecka, w tym jego zaniedbywanie; krzywdzeniem jest:
1. przemoc fizyczna – jest to celowe uszkodzenie ciała, zadawanie bólu lub groźba uszkodzenia ciała; skutkiem przemocy fizycznej mogą być złamania, siniaki, rany cięte, poparzenia, obrażenia wewnętrzne;
2. przemoc emocjonalna – to powtarzające się poniżanie, upokarzanie i ośmieszanie dziecka, wciąganie dziecka w konflikt dorosłych, manipulowanie nim, brak odpowiedniego wsparcia, uwagi i miłości, stawianie dziecku wymagań i oczekiwań, którym nie jest ono w stanie sprostać; jej celem jest naruszenie godności osobistej;
3. przemoc seksualna – to każde zachowanie, które prowadzi do seksualnego zaspokojenia kosztem dziecka; wykorzystywanie seksualne odnosi się do zachowań z kontaktem fizycznym (np. dotykanie dziecka) oraz zachowania bez kontaktu fizycznego (np. pokazywanie dziecku materiałów pornograficznych, podglądanie, ekshibicjonizm);
4. zaniedbywanie – to niezaspokajanie podstawowych potrzeb materialnych i emocjonalnych dziecka przez rodzica lub opiekuna prawnego, niezapewnianie mu odpowiedniego jedzenia, ubrań, schronienia, opieki medycznej, bezpieczeństwa, brak dozoru nad wypełnianiem obowiązku szkolnego

II Zasady zapewniające bezpieczne relacje między personelem podmiotu a małoletnim, a w szczególności zachowania niedozwolone wobec małoletnich.

Działanie dla dobra dziecka i w jego najlepszym interesie jest najważniejszą zasadą wszystkich czynności podejmowanych przez pracowników.
Dziecko należy traktować z należytym szacunkiem, uwzględniając jego godność i potrzeby.
Stosowanie przemocy wobec dziecka w jakiejkolwiek formie jest niedopuszczalne.
Pracownicy działają w oparciu o obowiązujące prawo, przepisy i posiadane kompetencje. Zasady te obowiązują wszystkich pracowników. W celu potwierdzenia znajomości i akceptacji obowiązujących zasad, pracownicy podpisują oświadczenie.
Pracownicy są zobowiązani do utrzymania profesjonalnej relacji z dziećmi i każdorazowo do rozważenia czy reakcja, komunikat bądź działanie wobec dziecka jest: adekwatne do sytuacji, bezpieczne, uzasadnione, sprawiedliwe wobec innych dzieci.
Aby zminimalizować ryzyko błędnej interpretacji, należy działać w sposób otwarty i przejrzysty dla wszystkich.
Należy zachować cierpliwość i szacunek podczas komunikacji z dziećmi.
Uważnie słuchać i udzielać dzieciom odpowiedzi adekwatnych do ich wieku i sytuacji.
Nie wolno: zawstydzać, upokarzać, lekceważyć, obrażać dziecka, krzyczeć w sytuacji innej niż wynikająca z zagrożenia bezpieczeństwa dziecka lub innych dzieci, wykorzystywać wizerunku dziecka, proponować dzieciom alkoholu, wyrobów tytoniowych oraz używać ich w obecności małoletnich, podczas dłuższych niż jednodniowe wyjazdów i wycieczek niedopuszczalne jest spanie z dzieckiem w jednym łóżku lub pokoju.
Podejmując decyzje dotyczące dziecka, należy je o tym poinformować i brać pod uwagę jego oczekiwania.
Zakazane jest zachowywanie się w obecności dzieci w sposób niestosowny: używanie wulgarnych słów, gestów, żartów, czynienie obraźliwych uwag, nawiązywanie w wypowiedziach do aktywności bądź atrakcyjności seksualnej, wykorzystywanie wobec dziecka relacji władzy lub przewagi fizycznej takiej jak zastraszanie, przymuszanie, groźby.

III Zasady i procedury reagowania w przypadku uzasadnionego przypuszczenia, że dobro małoletniego jest zagrożone;

Wszystkie ryzykowne sytuacje, musza być raportowane koordynatorowi. Należy reagować stanowczo ale z wyczuciem aby zachować godność osób zainteresowanych.
W przypadku uzasadnionego podejrzenia, że dobro dziecka jest zagrożone, należy natychmiast zawiadomić policję, dzwoniąc pod numer 112, opisując okoliczności zdarzenia. Zgłoszenia dokonuje pracownik który jest bezpośrednim świadkiem lub koordynator.
Należy uniemożliwić dziecku oaz osobie podejrzewanej oddalenie się oraz zadbać o bezpieczeństwo dziecka. Dziecko powinno być pod opieką pracownika do czasu przyjazdu policji.
W uzasadnionych przypadkach można dokonać obywatelskiego zatrzymania osoby podejrzewanej.
Należy zabezpieczyć wszystkie materiały związane ze zdarzeniem i przekazać do odpowiednich służb.
Zdarzenie opisać w dzienniku zdarzeń lub innym dokumencie przeznaczonym do tego celu.

IV Zasady i procedury postępowania w przypadku dzieci niepełnosprawnych oraz dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

Należy zwracać szczególną uwagę na potrzeby osób niepełnosprawnych lub ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
Pracownicy powinni być czujni i zwracać uwagę na sytuację, które mogą wzbudzać podejrzenia lub niepokój.
Należy szczególnie przyjrzeć się sytuacji, gdzie relacja dziecko – dorosły nie jest naturalna i pojawiają się oznaki przemocy.

V Procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego oraz zawiadamianie sądu opiekuńczego

W sytuacji gdy zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że doszło do popełnienia przestępstwa na małoletnim, koordynator lub bezpośredni przełożony może podjąć decyzję o zawiadomieniu sądu opiekuńczego (tzw. zawiadomienie w ramach obowiązku obywatelskiego).

VI Zakres kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie personelu podmiotu do stosowania standardów, zasady przygotowania tego personelu do ich stosowania oraz sposób dokumentowania tej czynności.

Osobą odpowiedzialną za przygotowanie pracowników do stosowania standardów ochrony małoletnich jest właściciel/pełnomocnik, który może wyznaczyć członka zespołu do spraw Ochrony Małoletnich do przygotowania pracowników do stosowania standardów ochrony małoletnich [ZAŁĄCZNIK1].
Wyznaczona osoba zapoznaje pracowników ze standardami ochrony małoletnich oraz odbiera od każdego zatrudnionego pracownika oświadczenie o zapoznaniu się ze standardami ochrony małoletnich, obowiązującymi w przedsiębiorstwie [ZAŁĄCZNIK 2,3].

VII Zatrudnianie osób do pracy z dziećmi.

1.Niezależnie od obowiązku wprowadzenia procedur, przypomnienia wymaga obowiązek weryfikacji osób zatrudnionych w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym.

Zgodnie z ustawą pracodawca lub inny organizator działalności musi uzyskać informacje, czy dane przyszłego pracownika lub osoby dopuszczanej do działalności są zamieszczone w Rejestrze z dostępem ograniczonym, lub w Rejestrze osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze.

2. Osoba, z którą ma być nawiązany stosunek pracy lub która ma być dopuszczona do takiej działalności przedkłada pracodawcy lub innemu organizatorowi informację z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie przestępstw określonych w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2023 r. poz. 172 oraz z 2022 r. poz. 2600), lub za odpowiadające tym przestępstwom czyny zabronione określone w przepisach prawa obcego.

W przypadku gdy prawo państwa, z którego ma być przedłożona informacja nie przewiduje jej sporządzenia lub w danym państwie nie prowadzi się rejestru karnego, osoba składa pracodawcy lub innemu organizatorowi oświadczenie o tym fakcie wraz z oświadczeniem, że nie była prawo-mocnie skazana w tym państwie za czyny zabronione, oraz że nie ma obowiązku wynikającego z orzeczenia sądu, innego uprawnionego organu lub ustawy stosowania się do zakazu zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk, wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo działalności, związanych z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi.

Oświadczenia, składane są pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia [ZAŁĄCZNIK 4].

Kontakt do odpowiednich służb:

112 – numer alarmowy,
997 – Policja,
+48 222 309 900 – Linia Pomocy Pokrzywdzonym,
998 – Straż Pożarna,
999 – Pogotowie Ratunkowe,
986 – Straż Miejska.